Proeven en leren...

Gisteravond aangezeten bij een proeverij van whiskybase-shop in Rotterdam. 't Was in het van tv voor sommigen vast wel bekende restaurant Branco Zwaanshals, recht tegenover de whiskywinkel. Een interessante proeverij, die mij onder meer leerde dat ik voor 40%-ers eigenlijk al te veel verwend ben. Dat ik aan het eind van de proeverij a.h.w. m'n neus ophaalde voor een Highland Park 12 waarmee de proeverij begon, doet wat dat betreft het ergste vrezen. Wie benieuwd is naar de proeflijst van gisteren en mijn aantekeningen daarbij verwijs ik naar de proeverijenpagina van Singelwhisky.
Tussen al het gesnuif en genip door wisten Menno en Cees-Jan van Whiskybase heel veel te vertellen over de betrokken whisky's, hun distilleerders en bottelaars, over het wereldje van onafhankelijke bottelaars, het distilleren en lageren van whisky in het algemeen, over Van Wees en het in de Rotterdamse haven gezonken schip met whisky (of is er nou 2x een lading whisky in die haven terechtgekomen?), het verschil tussen vaten van oud en van nieuw hout, dat de OB's zo'n beetje allemaal hun standaardalcoholpercentage aan het verhogen zijn, en waarom je whisky van 40% eigenlijk niet moet verdunnen, ook niet met een paar druppels. Want dan is het geen whisky meer...(als u de regels kent begrijpt u waarom). Prima proeverij, wat mij betreft. En ja, dan volgt de afrekening. En dat is voor de handigheid in de whiskywinkel zelf...Ik ben dus naar huis gegaan met in mijn fietstas een fles Cragganmore van Edition Spirits waar ik eigenlijk al een beetje mijn zinnen op had gezet bij mijn laatste bezoek aan de whiskywinkel.

de fles die gisteren in m'n fietstas zat

Kunnen namen smaken?

Elke whiskydistilleerderij, groot of klein, heeft natuurlijk een naam. Ook in Schotland. Dat is vaak de naam van de (oorspronkelijke) eigenaar (Macallen, Duff), of de naam van de stad of het stadje waar de distilleerderij is gevestigd (Oban, Port Charlotte). Vaak ook zijn de distilleerderijen genoemd naar boerderijen waar ze bij gevestigd waren of in begonnen zijn. En vaak hadden die boerderijen namen die aan de omgeving waren ontleend.
Sommige single malts hebben een Engelse naam, bijvoorbeeld Highland Park (genoemd naar beboste heuvels in de buurt van de distilleerderij op Mainland, Orkney). Of Isle of Jura (wat wel voor zichzelf spreekt). Maar flink wat single malts hebben een Gaelic, Keltische of Oud Schotse naam (soms een combinatie daarvan), zelfs malts die niet uit West Schotland komen, het deel waar nog wel Gaelic wordt gesproken. Deze namen komen ons heel exotisch en authentiek voor, waarschijnlijk ook omdat ze ons totaal niets zeggen. Maar veel van die namen hebben een nog steeds te achterhalen betekenis. En als je die betekenissen kent, zie je een wereld voor je van koele heuvels, rivieren en beken met het helderste water, zilte baaien met lege stranden, velden met her en der een boerderij, bergen en valleien met kleine nederzettingen, kleine stadjes soms; rotsachtig en van een ruige schoonheid ook; een land van ruimte en tijdloosheid. En als je aandachtig je dram tot je neemt, dan proef je dat alles ook echt tussen al die andere smaken door....

Op de website Singelwhisky vind je een lijst met van die fraaie Schotse whiskynamen en hun betekenis.

Kliffen op Rousay, Orkney

Herinneringen aan Bangalore?

Vandaag toch maar eens de stoute schoenen aangetrokken en een Amrut Cask Strength (bijna 62%) aangeschaft. Prijswinnertje, dus slecht zal die niet zijn; bovendien was 'mijn' adviseur van whiskybase.com-shop oprecht lovend over deze dram. En voor € 45, dus voor de prijs hoef ik het ook niet te laten.
Het heeft, ondanks de goeie verhalen over Amrut, dus best een tijdje geduurd voor ik me aan de aanschaf van een flesje waagde. En dat komt mede omdat dit niet mijn eerste Indiase whisky is. Jawel, Amrut is puur Indiaas.
In de jaren negentig ben ik 4x in India geweest. En diverse malen heb ik er een flesje inheemse whisky gekocht. Ik kan me nog het merk Bagpiper herinneren en iets als Brigadier of zo. Niet vies hoor, maar 10x meer rum dan whisky. Behalve het etiket met een meneer in een kilt, hadden deze 'whisky's' niets met Schotland te maken.
Een paar jaar geleden stuitte ik dan ook met een zekere lacherigheid in Nederland op het merk Amrut, Indiase whisky. Het heeft toch het diverse malen nalezen van de aanbevelingen van Jim Murray (wie is Jim Murray nou eigenlijk helemaal) en andere tasting notes moeten duren voor ik zover was. Wat me misschien mede over de streep trok is het feit dat Amrut gevestigd is in Bangalore. En ik heb goede herinneringen aan die stad (een miljoenenstad overigens, maar dat is heel normaal in India). Ik voel me nog als het ware 'opgaan' in de mensheid terwijl ik tussen en in de mensenmassa's in de stationswijk loop. Een gevoel van (sorry voor dit gezemel) gelukzalige onthechting. Of zo. En nou verwacht ik van mijn Amrut natuurlijk niet hetzelfde. Maar ik hoop stiekem van wel...Ik laat 't nog weten.

M'n eerste Islay

Ik had altijd al wel genoegen aan whisky beleefd, maar dan toch meestal eenvoudige blendeds, tot ik op m'n vijftigste verjaardag een fles The Ileach kreeg. Ik was gelijk verkocht door de rokerigheid, de turf en de ziltheid van deze whisky. Ik kwam er al snel achter dat het hier om een islay-whisky ging. En dat dat een speciaal, rokerig whiskytype is. En dat je daarnaast highland en speyside en nog zo wat soorten hebt. Dat er blended whisky is en single malts, dat er single cask-whisky bestaat, en iets als cask strength. Kortom, The Ileagh was de aanzet tot mijn tocht door de whiskywereld waar ik nu nog steeds met veel plezier mee bezig ben. Met toch wel de islays als mijn favorieten (hoewel er ook erg veel lekkers uit andere gebieden komt).
Inmiddels weet ik dat deze islay een IB (independent bottling) is uit de Lagavullin Distillery. De bottelaar is The Highland & Islands. En ik kom dit merk al jaren niet meer tegen. Ik zou 'm graag nog eens proeven...

Proefproblemen

Van sommige whisky's vind ik het best lastig te zeggen wat ik er van vind. Lekker of juist niet? Nemen of juist niet?…Dat is bijvoorbeeld het geval met de 1983 Dailuaine van Archives, First release. Ik heb na 2 geheel kosteloos ter beschikking gestelde sampleflesjes nog geen goed oordeel over deze 28 jaar oude malt. Als ik zo de scores op whiskybase.com bekijk en de tasting notes, dan ligt dat duidelijk aan mij. Deze Dailuaine (spr. uit: deelJOE-an) komt er echt goed uit. Met de smaak is blijkbaar niks mis.
Maar ik proef het niet. Wat ik proef is eikenhout, en niet veel meer.
Ik ben waarschijnlijk niet zo'n heel subtiele proever. Al eerder merkte ik dat ik sommige whisky's pas na de 6e of 7e slok op waarde kan schatten. Of ook de ene dag wel en de andere dag niet.

de 2 proefflesjes

Misschien mis ik iets heel fijns door deze Archives niet te kopen, maar ik vind € 85 net te veel om een gok te wagen. En met de Ledaig en de Glen Garioch uit de First release-serie van Archives heb ik in ieder geval al wel 2 schoten in de roos in huis gehaald. Prima whisky's allebei! En dat proefde ik dan wel weer aan de samples af….Ik begrijp gewoon niet hoe mijn smaak werkt!

Aangename kennismaking

Tamdhu kende ik nog niet bewust. Vorige week voor het eerst een fles van deze speyside aangeschaft op voorspraak van Menno van de whiskybase.com-shop in Rotterdam. Een onafhankelijke botteling uit de The Ultimate-serie van Van Wees, voor een zeer schappelijke € 40. Deze Tamdhu heeft 7 jaar op een sherryvat gelegen. Een relatief jong drankje dus. Dit zijn mijn ervaringen:

Komt algemeen als een prettige dram over. In de neus zit iets frissig zoets. De smaak, althans de basis ervan, herken ik inderdaad van de Famous Grouse waar Tamdhu een voornaam ingrediënt van is. En waar het meeste van deze malt ook naartoe gaat. Vol, mout, meer toffee dan koffie (koffie genoemd in recensie van Van Zuylen) als je 't mij vraagt, en abrikoos; fruitig, maar behoorlijk volwassen voor zo'n jonge whisky. In de lange afdronk komt alles nog eens terug ook.

Ik heb zo eens rondgesnuffeld, maar Tamdhu is geen algemeen besproken merk. Weinig recensies. Ten onrechte, als ik op deze botteling van Van Wees mag afgaan.

voor verdere info (verkrijgbaarheid bijvoorbeeld) klik hier

Waar gaat het eigenlijk over?

Of liever, wat is whisky nou precies? Dat vroeg ik me af toen ik net m'n eerste Singelwhiskyblog op 't net had gezet. Dus maar even neuzen...met dit als resultaat. Het gaat hier wel over Schotse whisky, maar omdat whisky nu eenmaal van Schotse origine is, lijkt me dat een goed uitgangspunt.

De juridische definitie van  'scotch whisky' is te vinden in de Scotch Whisky Act van 1988 die vastlegt dat whisky een alcoholische drank is die

A. wordt bereid door het destilleren van een graanpap die

• versuikerd is door 'diastase' (vermouten) van het zetmeel in die granen, met of zonder  andere natuurlijke enzymen, en
• met gist is gefermenteerd,

tot een alcoholgehalte van minder dan 94,8 volumeprocent zodat het destillaat een aroma en smaak heeft die is afgeleid van de gebruikte grondstof, en

B. ten minste drie jaar (3 jaar en 1 dag) is gerijpt in eikenhouten vaten met een inhoud van maximaal 700 liter, en

C. geen andere toevoegingen heeft dan water en eventueel karamel als kleurstof; en

D. een minimum alcoholpercentage heeft van 40.

En dan zegt de Schotse Whiskywet ook nog dat er in Schotland alleen Schotse whisky mag worden geproduceerd. Okee….

Over het soort graan zegt de whiskywet niks, dus alle graan is goed. Nou zijn naar mijn weten alle Schotse single malt whisky's gemaakt van gerst (ook de grondstof voor bier).
Ook maken ze in Schotland whisky van tarwe (grain), maar dit is in het algemeen, door de productiewijze, een vlakker en eenvormiger product dan de maltwhisky. Het wordt voornamelijk gebruikt om mengsels van maltwhisky's mee aan te lengen, en zo te komen tot de blended whisky's.
Overigens hoef je niet automatisch je neus op te halen voor alle grainwhisky's: ik heb verleden jaar een Port Dundas grainwhisky van Duncan Taylor geproefd die zich heel goed met top-malts kan meten.
Amerikaanse whisky's (de bourbons bijvoorbeeld) zijn vaak op basis van rogge. Soms met maïs. Een lekkere roggewhisky komt bijvoorbeeld uit de distilleerderij van Zuidam. Jawel, Nederlands!

eerste gedram

Nou, daar is-t-ie dan, m'n eerste Singelwhisky-blog. Eerst maar eens afwachten hoe het er straks uitziet voor ik echt loos ga, maar dan toch een eerste recensie: Het gaat om de Glen Garioch (spr.uit Geery) 1990 van Archives (serie First Release). Op 't vat op 28-12-1990 en op de fles op 5-1-2012 (267 flessen in totaal). Dit is mijn neus-en-smaak beleving:
Neus: appel en een beetje peer; mout; fris
Smaak:  appel; fruitig; brood; vanaf het 5e nipje proefde ik iets van gerookte paling; zoetig; olieachtig; vol mondgevoel
Afdronk: fruit; zoetig en mout; medium lang tot lang
Algemeen: behoorlijk complex, heel goed in balans; erg goed!

Het is dan ook de Singelwhisky van de maand januari 2012

ga naar de whiskybase.com-shop voor  verdere info