Druppelen?

Het staat een ieder natuurlijk vrij met z’n whisky te doen wat hij wil (rechten van de mens en zo), maar mijn haren rijzen te berge als ik mensen hoor vertellen dat ze een dram op vatsterkte altijd verdunnen met water. En daarmee dus het mooie van de vatsterkte whisky’s, hun superieur subtiele spel van aroma’s en smaken, met het badwater weggooien. Tja, als je niet tegen een beetje alcoholpercentage kan, neem dan een portje of een wijntje, zou ik zeggen…Maar goed, mensenrechten zijn mensenrechten, ook in whiskyverband.
Wat we onverdunnende vatsterkteliefhebbers echter wel zien doen, is met een pipetje een paar druppels water in hun dram spetteren. Hiermee maken ze nieuwe aroma’s uit de whisky los. Dat werkt echt zo, en het levert heel vaak prettige verrassingen op. Wat elke pipeteur ook zal zijn opgevallen is dat de whisky na het loslaten van die nieuwe aroma’s anders blijft geuren en smaken dan voor het bedruppelen.
Maar hoe komt dat eigenlijk, dat die paar druppeltjes van alles losmaken in een dram? Robin Brilleman in zijn De chemie van Schotse malt whisky legt het uit: die druppels water zullen oplossen in de alcohol; oplossen is een chemische reactie waarbij (door het zich moeten rekken en strekken van moleculen) warmte vrijkomt; en door de kleine temperatuursprong  die daar het gevolg van is komen de lichte aroma’s in de whisky alle tegelijk los. En even daarna zijn ze er dus niet meer.
Aha, het gaat dus gewoon om verwarming van de whisky! Toen ik enige tijd geleden dat inzicht verwierf, schoot mij te binnen wel eens van ‘cognac-verwarmers’ te hebben gehoord. Zou dat dan niet ook iets voor whisky zijn? Natuurlijk is er over dat onderwerp op internet wel het e.e.a. te vinden, en gelukkig ook de waarschuwing van een cognackenner: nooit je cognac met een verwarmer opwarmen! Dat is barbaars! Want, zo zegt hij, en ik geloof dat onmiddellijk, door geforceerde verwarming verdampen alle aroma’s, licht en zwaar, uit de cognac, en hou je een vlak goedje over. Ongetwijfeld geldt dat ook voor geforceerde whiskyverwarming….
Maar, even terug naar het pipetje, door het druppelen forceer je ook, op kleine schaal, opwarming. Je bent je lichte aroma’s daarna wel kwijt!
Sinds dat besef tot mij is doorgedrongen, druppel ik mijn vatsterkte drammetjes niet meer, maar zorg ik voor geleidelijke opwarming met de hand. Gewoon goed in de hand houden, je glas. Alle aroma’s komen dan geleidelijk los: het begint met de lichte, en dan komen daardoorheen geleidelijk de steeds zwaardere. En zeker, als je maar lang genoeg over je dram doet, zullen uiteindelijk de lichte aroma’s als eerste verdwenen zijn. Maar dat is dan niet in één klap gebeurd.